Câu 1. Chú ý những từ in đậm trong các câu sau:
-
Những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng (Phượng Hồng, Đỗ Trung Quân)
-
Thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng (Truyện Kiều, Nguyễn Du)
a.
Chỉ ra từ nào dùng nghĩa gốc, từ nào dùng nghĩa chuyển?
b.
Từ hoa trong lệ hoa được dùng theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?
Đây có thể xem là hiện tượng chuyển nghĩa của từ không? Vì sao?
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
Trước lầu Ngưng bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
(Truyện
Kiều, Nguyễn Du)
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
Câu 3. Hãy xác định cách dẫn trực tiếp, cách dẫn
gián tiếp:
a.
Họa sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp,
chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”.
b.
Nhưng chí hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo
kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
Câu 4. Cho biết nghĩa của từ “đầu” trong hai
câu sau được chuyển nghĩa theo phương thức nào?
a.
Anh ta có cái đầu tuyệt vời, nhớ đến từng chi tiết.
b.
Đầu máy bay; đầu tủ
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
Câu 5. Dùng những câu sau đây để viết thành lời
dẫn trực tiếp.
a.
Làng thì yêu thật, nhưng làng đó theo Tây rồi thì phải thù. (Làng, Kim
Lân)
b.
Mình sinh ra là gì , mình đẻ ra ở đâu , mình vì ai mà làm việc. (Lặng lẽ Sa
Pa, Nguyễn Thành Long)
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
Câu 6. Hãy chuyển lời dẫn trực tiếp trên thành
lời dẫn gián tiếp
a.
Nó đưa cho tôi ba đồng và bảo: “Con biếu thầy ba đồng để thỉnh thoảng thầy ăn
quà; xưa nay con ở nhà mãi cũng chẳng nuôi thầy được bữa nào, thì con đi cũng
chẳng phải lo; thầy bòn vườn đất với làm thuê làm mướn thêm cho người ta thế
nào cũng đủ ăn; con đi chuyến này cố chí làm ăn, bao giờ có bạc trăm con mới về;
không có tiền sống khổ sống sở ở cái làng này, nhục lắm!...”. (Lão Hạc - Nam Cao)
b)
Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám
này để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng
lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu mà sợ?...” (Lão
Hạc - Nam Cao)
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 7. Em hãy trích dẫn ý kiến sau theo hai cách:
dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp
“Chúng
ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu
của một dân tộc anh hùng”. (Hồ Chí Minh)
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 8. Cho đoạn văn:
Nó
vừa ôm chặt lấy ba nó vừa nói trong tiếng khóc:
-
Ba! Không cho ba đi nữa! Ba ở nhà với con!
Ba
nó bế nó lên. Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết
thẹo dài bên má của ba nó nữa.
a.
Chỉ ra lời dẫn trực tiếp ở đoạn văn trên.
b.
Chuyển lời dẫn trực tiếp đó thành lời dẫn gián tiếp.
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 9. Xác định nghĩa gốc, nghĩa chuyển và
phương thức chuyển nghĩa của các từ in đậm
trong các câu thơ, câu văn sau?
a. “Bạc tình nổi tiếng lầu xanh
Một tay chôn biết mấy
cành phù dung”.
(Truyện
Kiều, Nguyễn Du)
b. “Trên đầu những rác cùng rơm
Chồng yêu chồng bảo hoa
thơm rắc đầu”.
(Ca
dao)
c. “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”.
(Từ ấy, Tố Hữu)
d.
Bạn Nam lớp 9A có chân trong đội tuyển bóng đá của trường.
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 10. Trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du, đoạn
kể về Thuý Kiều bị đưa vào lầu xanh, Từ Hải - một bậc anh hùng cái thế – gặp Kiều
nơi này, song vẫn tâm sự:
“Thiếp danh đưa đến lầu hồng”
Theo
em Từ Hải có vi phạm phương châm hội thoại nào không? Vì sao?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 11. Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi
ở dưới.
Thấy
lão nằn nì mãi, tôi đành nhận vậy. Lúc lão ra về, tôi còn hỏi:
-
Có đồng nào, cụ nhặt nhạnh đưa cho tôi cả thì cụ lấy gì mà ăn?
Lão
cười nhạt bảo:
-
Được ạ! Tôi đã liệu đâu vào đấy… Thế nào rồi cũng xong.
(Nam
Cao)
a.
Câu nói nào đã vi phạm phương châm hội thoại? Vi phạm phương châm nào?
b.
Vì sao lão Hạc lại vi phạm phương châm đó?
c.
Nhận xét về cách nói đó của lão Hạc bằng một çâu thành ngữ.
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 12. Đọc truyện cười sau và cho biết câu nói
nào đã vi phạm phương châm hội thoại. Vi phạm phương châm nào và vì sao người
nói lại vi phạm phương châm đó?
TRỨNG VỊT MUỐI
Hai
anh em nhà nọ vào quán ăn cơm. Nhà quán dọn cơm trứng vịt muối cho ăn. Người em
hỏi anh:
-
Cùng là trứng vịt mà sao quả này lại mặn nhỉ?
-
Em hỏi thế người ta cười cho đấy. – Người anh bảo. – Quả trứng vịt muối mà cũng
không biết.
-
Thế trứng vịt muối ở đâu ra?
Người
anh ra vẻ thông thạo, bảo:
-
Chú mày kém thật! Có thế mà cũng không biết. Con vịt muối thì nó đẻ ra trứng vịt
muối chứ sao.
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 13. Đọc mẫu chuyện sau:
Bác
sĩ Nam mời bạn đến dự sinh nhật ở một nhà hàng. Gần đến giờ mở sâm banh, khách
chỉ mới đến một phần. Bác sĩ Nam than vãn:
-
Chán chưa, những người cần đến thì không thấy đến.
Những
người khách ở đó động lòng, chắc chủ nhân ám chỉ mình thuộc hạng người không cần
đến. Thế là hơn 20 người bỏ đi. Bác sĩ N lo lắng:
-
Những người không nên đi thì lại đi mất rồi.
Hơn
10 người còn lại bèn nghĩ: chắc mình thuộc loại cần đi, thế là họ bỏ đi nốt.
a.
Những câu nói của bác sĩ vi phạm phương châm hội thoại gì?
b.
Tìm một số câu thành ngữ, tục ngữ để chỉ câu nói của Bác sĩ Nam trong trường hợp
trên.
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 14. A Phủ đã vi phạm phương châm hội thoại
nào trong đoạn trích sau:
Về
đến nhà, A Phủ lẳng vai ném nửa con bò xuống gốc đào trước cửa. Pá Tra bước ra
hỏi:
-
Mất mấy con bò?
A
Phủ trả lời tự nhiên:
-
Tôi về lấy súng, thế nào cũng bắn được. Con hổ này to lắm.
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
Câu 15. Cho tình huống:
Người
anh đưa em từ dưới quê lên thành phố đi thi. Đêm khuya, người nhà gọi điện thoại
cho anh bảo người thân đang ốm rất nặng. Thế nhưng khi em hỏi anh có chuyện gì
thì anh lại bảo là chỉ hỏi thăm em có khoẻ không, mai mấy giờ làm bài thi thôi.
Trong
tình huống trên người anh đã vi phạm phương châm hội thoại nào? Chỉ ra cụm từ
đã vi phạm phương châm hội thoại đó. Tại sao người anh lại vi phạm phương châm
hội thoại?
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................