ĐỀ NGỮ VĂN THI
VÀO LỚP 10 BẾN TRE 2022
Thời gian làm bài: 120 phút
Câu 1. (5,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Mấu chốt của thành đạt là ở đâu? Có người
nói thành đạt là do gặp thời, có người lại cho là do hoàn cảnh bức bách, có người
cho là do có điều kiện được học tập, có người lại cho là do có tài
năng trời cho. Các ý kiến đó mỗi ý chỉ nói tới một nguyên nhân, mà lại đều là
nguyên nhân khách quan, họ quên mất nguyên nhân chủ quan của con người.
Thật vậy. Gặp thời tức là gặp may, có cơ hội, nhưng nếu chủ quan không chuẩn bị thì cơ hội cũng sẽ qua đi. Hoàn cảnh bức bách tức là hoàn cảnh khó khăn buộc phải khắc phục. Nhưng gặp hoàn cảnh ấy có người bi quan, thất vọng, chán nản, thối chí; có người lại gồng mình vượt qua. Điều kiện học tập cũng vậy, có người được cha mẹ tạo cho mọi điều kiện thuận lợi, nhưng lại mải chơi, ăn diện, kết quả học tập rất bình thường. Nói tới tài năng thì ai cũng có một chút tài, nhưng đó chỉ mới là một khả năng tiềm tàng, nếu không tìm cách phát huy thì nó cũng bị thui chột. Rút cuộc mấu chốt của thành đạt là ở bản thân chủ quan mỗi người, ở tinh thần kiên trì phấn đấu, học tập không mệt mỏi, lại phải trau dồi đạo đức cho tốt đẹp. Không nên quên rằng, thành đạt tức là làm được một cái gì có ích cho mọi người, cho xã hội, được xã hội thừa nhận.
(Nguyên Hương, Trò
chuyện với bạn trẻ,
Theo Ngữ
văn 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018, tr.11-12)
Thực hiện các yêu
cầu sau:
a. Xác
định chủ ngữ, vị ngữ trong câu: Không nên quên rằng, thành đạt tức
là làm được một cái gì có ích cho mọi người, cho xã hội, được xã hội thừa nhận.
b. Xác
định phép liên kết được sử dụng trong phần trích sau:
Hoàn cảnh bức bách tức là hoàn cảnh khó khăn buộc phải khắc phục. Nhưng
gặp hoàn cảnh ấy có người bi quan, thất vọng, chán nản, thối chí; có người lại
gồng mình vượt qua.
c. Theo
tác giả, khi gặp hoàn cảnh khó khăn buộc phải khắc phục, con người có những
cách ứng xử nào.
d. Em
hãy viết đoạn văn trình bày về ý kiến: thành
đạt tức là làm được một cái gì có ích cho mọi người, cho xã hội, được xã hội thừa
nhận.
Câu 2. (5,0 điểm)
Em hãy viết bài văn nghị luận, phân tích đoạn thơ
sau:
Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen
hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng
vàng choé.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ
Long.
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng
cao.
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi
nào.
(Huy Cận, Đoàn thuyền đánh cá
Theo Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo Dục Việt Nam,
năm 2018, tr.140)
HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ THANG ĐIỂM
I. Hướng dẫn chung
Giám khỏa cần năm
vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đânhs giá tổng quát bài làm của thí sinh,
tránh cách chấm đếm ý cho điểm.
Do đặc trưng của bộ
môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và
thang điểm; khuyến khích bài viết có cảm xúc. Những bài làm sáng tạo (có thể
khác với đáp án những thuyết phục người đọc…) vẫn cho đến điểm tối đa.
Việc chi tiết hóa
điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng điểm của mỗi ý
vfa được thông nhất trong Hội đồng chấm thi.
II. Đáp án và thang điểm
|
Câu |
Đáp án |
Điểm |
|
|
1 |
|
5,00 |
|
|
a |
Chủ ngữ (Thành đạt) Vị ngữ: (tức là làm được một cái gì có ích cho mọi
người, cho xã hội, được xã hội thừa nhận) |
0,25 0,25 |
|
|
b |
Trong phần trích có sử dụng phép liện kết: Phép thế: “hoàn cảnh ấy” thay thế “hoàn cảnh bức bách” Phép nối: từ nối “nhưng” |
0,75 0,75 |
|
|
c |
Theo tác giả, khi gặp hoàn cảnh khó khăn buộc phải khắc phục, con người
có những cách ứng xử: - Bi quan, thất vọng, chán nản, thối chí - Gồng mình vượt qua |
0,50 0,50 |
|
|
d |
Viết được đoạn văn nghị luận: trình bài luận điểm, lập luận chặt chẽ,
dẫm chứng hợp lí: không mắc lỗi chính tả dùng từ đặt câu. Trình bày suy nghĩ theo hướng khẳng định: thành đạt là những “cái”
mình đạt được mang lại lợi ích cho nhiều người và được mọi người thừa nhận. Chú ý: Thí sinh có thể trình bày theo cách khác,
cách hiểu văn bản theo một hướng khác những có lí vẫn cho điểm đến mức tối
đa. |
2,00 |
|
|
2 |
|
5,00 |
|
|
Yêu cầu về kĩ năng: Biết cách làm
bài nghị luận. Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả,
dùng từ, đặt câu; biết nêu luận điểm và viết đoạn văn trình bày luận điểm |
|
|
|
|
Yêu cầu về kiến thức: Thí sinh có thể
trình bày theo cách riêng, nhưng phải đáp ứng yêu cầu của đề bài. Nêu nhận định chung về giá trị nội dung của đoạn thơ. |
|
|
|
|
Đoạn thơ trích trong bài Đoàn thuyền đánh cá được Huy Cận sáng tác năm
1958 trong chuyến đi thực tế Quảng Ninh, thời kì xây dựng lại đất nước. Bài thơ là “một hành trình lao động" của người dân miền biển. Đoạn
thơ thuộc phần hai (cuộc sống lao động của người dân trên biển). |
0,50 |
|
|
|
Chỉ chọn, phân tích “cá nhu”, “cả chim”, “cá đẻ”, “đêm thở sao lùa nước Hạ Long” để thấy được vẻ
đẹp, sự giàu có của biển quê hương; sự hòa hợp giữa thiên nhiên vũ trụ và con
người. |
1,25 |
|
|
|
Phân tích hình ảnh “hát bài ca”, “gọi cá vào”, “gõ thuyền đã có nhịp trăng cao” gợi hình ảnh
con người lao động sôi nổi hăng say, lạc quan yêu đời hình ảnh so sánh “biển
nuôi ta lớn như lòng mẹ" bộc lộ tình yêu đối với biển quê hương. |
1,25 |
|
|
|
Hình ảnh đẹp, kì vĩ giàu chất gợi, khai thác hiệu quả việc sử dụng các
biện pháp tu từ... nhà thơ thể hiện: vẻ đẹp của cuộc sống và con người lao động
mới. |
1,0 |
|
|
|
Kết thúc hợp lí, tạo được ấn tượng đối với người đọc. |
0,50 |
|
|
|
Chú ý: Đáp án trên chỉ
là một ví dụ. Thí sinh có thể trình bày bằng cách khác nhưng đáp ứng được yêu
cầu vẫn cho điểm đến mức tối đa. Đối với phần phân tích, thi sinh viết “chung chung” không chọn và
phân tích dẫn chứng chỉ cho tối đa phân nửa sô điểm. |
|||